نوآوری در تبلیغات دینی
در تبلیغ مبانی دینی تنوع، جذابیت، رعایت مقتضای حال و علم به زمان یک اصل است، این اصل به روشنی در قرآن کریم دیده میشود. قرآن در ابلاغ پیام الهی از ابزارهای مختلفی به تناسب، استفاده کرده است از جمله موعظه، جدل، تشویق، انذار، نصیحت، نرمش و قاطعیت.
این اصل در سیره تبلیغی معصومین(ع) هم واضح است. امام علی(ع) گاهی خطابههای کوبنده و غرّا ایراد میکردند و گاهی بسیار عمومی و ملایم بودند. زمانی روی منبر سخن از حکم خدا میگفتند و گاهی در بازار چهره به چهره یا به صورت خطاب برای هدایت، مردم رانسبت به مراعات حدود الهی متذکر میشدند. گاهی سخنرانی رسمی داشتند و زمانی از سبک کلاسداری برای هدایت مردم استفاده مینمودند. در مواردی از مناظره و مباحثه بهره میبردند و وقتی دیگر خود را در اختیار پرسشگرانی قرار میدادند که جویای هدایت بودند و با حوصله تمام به سؤالات آنان جواب میدادند امروز نیز باید در تبلیغ مبانی دینی و اعتقادی از رایجترین شیوهها بهره برد. استفاده از یک سبک و یک شیوه ظلم در حق مخاطب بوده و تاثیرگذاری چندانی نخواهد داشت.
مخاطب امروز با مخاطب دیروز تفاوت دارد. به تعبیر مقام معظم رهبری مگر 20 سال قبل وضعیت مثل امروز بود، نسل امروز نسل پرسشگر است،سخنان یک طرفه را بر نمیتابد او میخواهد نظر خویش را هم مطرح و در معرض بحث بگذارد. لذا شرح صدر در تبلیغ دینی یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. مبلغ دینی باید چنان آستانه تحمل خود را بالا و ظرفیت شنیدن و دیدن را در خود ایجاد کند تا قادر باشد با مخاطب ارتباط برقرار کند.
باید باور کنیم سطح اطلاعات مخاطبین بالا رفته و دامنه نفوذ دشمن نیز بیشتر شده است.
اینترنت ابزاری است که در واقع دنیا را به یک دهکده جهانی تبدیل کرده و انقلابی در ارتباطات ایجاد نموده است. بسیاری از جوانان و نوجوانان ما ساعتهای قابل توجهی از وقت خویش را در دنیای مجازی اینترنت سرگردانند ودر خلأ سایتهای مفید و ارزشی در دام سایتها و باندهای فاسد و مخرب میافتند. هزاران سایت فارسیزبان هماهنگ و هم نوا باورهای دینی و اخلاقی ما را مورد هجمه قرار داده و بنیانهای اعتقادی جوانان را تخریب کرده و فرهنگ پوچ و فاسد غربی را در دل و جان آنان نفوذ میدهند. در این شرایط آیا رواست شبکه تبلیغی ما از این ابزار بیبهره باشد؟
بدیهی است در این شرایط با اکتفا نمودن به سبکهای سنتی منبر و کلاس راه به جایی نخواهیم برد.
امروز اینترنت باید به لوازم ضروری و اولیه در تبلیغ دینی تبدیل شده و هر مبلغ و مدرسی خود راملزم به استفاده از آن و بهرهگیری تبلیغی از آن بداند. منطقی نیست کسی مدعی تبلیغ دین باشد ولی با ابزارهای روز بیگانه باشد.
چرا اطاقهای گفتگو(چت) را ما در اختیار نگیریم؟ چرا از این فرصت مغتنم ما بهره نگیریم؟!
چرا هر طلبه یک وبلاگ غنی وقوی نداشته باشد؟ اگر چنین شود شور انقلابی معارفی و اخلاقی در اینترنت رخ خواهد داد و عنان این پدیده حساس و مؤثر از دست مغرضین و مفسدین خارج خواهد شد.
دنیای کفر سرمایهگذاری هنگفتی برای راه اندازی سایتهای فارسی و عربی زبان نموده و طی آن باورهای دینی و اعتقادی مسلمانان را مورد هجمه وسیع و گسترده قرار داده و با ترویج شبهات و القائات مسموم، پایههای فکری، عقیدتی و اخلاقی آنان را سست مینماید. آیا وقت آن نرسیده، از لاک دفاعی بیرون آمده و به جای انفعال روش فعال را برگزیده و با تأسیس و راهاندازی سایتهایی به زبانهای روز دنیا تشکیل اطاقهای کنفرانس و گفتگوهای علمی به ترویج احکام نورانی اسلام ناب محمدی(ص) و آگاهی بخشیدن به میلیونها انسان شیفته حقیقت بپردازیم؟!
مگر نه اینکه شیوه تبلیغی ما بر اساس «طبیب دوار علی طبه» باید استوار باشد.
هرگز نباید در انتظار بنشینیم تا دیگران ما را دعوت کرده و به سراغ ما بیایند بلکه با تأسی به سیره نورانی امیرالمؤمنین(ع) همچون پزشکی که در جستجوی بیمار میباشد حرکتی نوین و زیربنایی را شروع کرده و پرچم هدایت و اصلاح را به دوش بگیریم. بدیهی است برای موفقیت باید ابتدا دردها را دقیق بشناسیم و سپس نسخه متناسب با آن را ارائه دهیم ارائه یک نسخه کلی برای همه بیماران خطا است.
حوزه علمیه مسئول دین مداری جامعه و دیندار کردن مردم است آن هم در شرایطی که آداب و سنن، رفتار و نگرشها لحظه به لحظه در حال تغییر و تحول است و مسائل مادی، اشتغالات فکری، مشکلات زندگی و بحرانهای روحی معنویات را تحت الشعاع خود قرار داده است.
اگر دیروز امکان تکثیر شبهات و گسترش آن نبود امروز اینترنت و ماهواره و امپراطوری رسانهای غرب با تمام قوا به میدان آمده و تضعیف بنیه اخلاقی و اعتقادی جامعه اسلامی به خصوص جوانان را هدف قرار داده و با سرعت و شتاب پیش میآید.
تلفن همراه کارکرد اصلی خود را از دست داده و بیشتر از دریچه فرهنگی و تربیتی قابل تأمل و مطالعه است تا فنی.
اگر در گذشته به کنترل دستگاههای CD، ماهواره، نوارهای مبتذل کاست و فیلتر گذاری اینترنت میبالیدیم امروز زمینهای برای کنترل نمانده است.
فیلترشکنها به آسانی فیلترهای اینترنت را در مینوردند، بلوتوثهای مستهجن و غیر اخلاقی در کوتاهترین زمان و با کمترین هزینه از طریق تلفنهای همراه در اختیار جوانان و نوجوانان کم سن و سال قرار میگیرد.
«موسیقی رپ» ذهن فرزندان ما را اشغال کرده و آنان را به ابتذال و بیهودگی کشانده و همچون مار خوش خط و خالی در بدنه فرهنگی ما نفوذ کرده است.
فرقههای انحرافی به خصوص وهابیت و بهائیت و همچنین مبلغین مسیحیت با سرمایهگذاری کلان و استفاده از تمام قدرت و با برنامه کاملاً حساب شده و علمی به میدان آمده و جوانان معصوم و پاک این سرزمین را به سوی خود فرامیخوانند.
اینجاست که ضرورت تحول اساسی در نگرش تبلیغی حوزه علمیه به روشنی خود را نشان میدهد. تحول با سرعتی مضاعف که به تعبیر رهبری هم جبران عقبماندگیهای گذشته را بنماید و هم متناسب با تحولات زمان پیشرفته و به مسئولیت خطیر خود عمل نماید.
در پایان یک بار دیگر این فراز از سخنان رهبر معظم انقلاب مدظلهالعالی را مرور میکنیم بدیهی است این سخنان مسئولیت مدیران محترم حوزه و همچنین علما و طلاب گرانقدر را صد چندان میکند.
«بسیاری از پیشنهادها و نظرات که راجع به حوزه بوده محقق نشده است ... کار در حوزه زیاد شده اما آنچه باید بشود صد برابر آن کاری است که تا حال شده و این صد برابر را میشود انجام داد به شرطی که ...»